Kars Valiliği’nin iki projesi, Sanayi ve Ticaret Bakanlığı tarafından yürütülmekte olan Bölgesel Rekabet Edebilirlik Programı (BROP) Ana listesinde bulunan 25 proje arasına girdi. Listede 19 ilin projeleri yer alıyor. Bunlardan Kars'ın da dahil olduğu 6 il,  2'şer proje ile diğerleri ise birer proje ile temsil ediliyor.  Sözü geçen 25 projenin toplam bütçesi yaklaşık 69,5 milyon Avro civarında iken Kars Valiliği’nin  iki projesinin bütçeleri toplamı ise 3 milyon Avronun biraz üzerinde. Bakanlık yetkilileri, iyi bir gerekçelendirme ve detaylandırma ile proje bütçelerinin iki katına kadar yükseltilebileceğini belirtiyorlar.

            Projelerden biri "Kars, Ağrı, Ardahan ve Iğdır illerinde Bölgesel Rekabet Edebilirliğin Arttırılması" diğeri ise ; "Doğu Anadolu'da Pazar Odaklı Bir Strateji Çerçevesinde Süt Ürünleri Küme Geliştirme Projesi" adını taşıyor.

            Program otoritesi olan Sanayi ve Ticaret Bakanlığı iki projenin birleştirilmesini Kars Valiliği’ne önermiş.  Küme geliştirmeyi içeren projenin lider proje olması ve diğerinin de bu proje içerisine harmanlanması ve böylelikle tek proje-tek bütçe olma olasılığı gündemde.

             Projede Neler Var?

            Proje Tanımlama Dokümanına göre bu proje ile , Kars, Iğdır, Ardahan ve Ağrı illerini kapsayan TRA2 Bölgesi’nde Süt Ürünleri Sektöründe oluşturulacak İş Kümesi  vasıtasıyla bölgenin ve sektörün ulusal ve uluslararası pazarlarda rekabet gücünün  artırılması amaçlanıyor.

            Bu amaca ulaşabilmek için proje faaliyetleri, iki bileşen altında toplanıyor. Bunlardan biri Süt Ürünleri İş Kümesinin Kurulmasını ve bu yolla Kümelenme Yol Haritası ile Pazar Odaklı Stratejilerin Geliştirilmesini; diğeri bileşen ise Kalite Kontrol ve AR-GE Laboratuvarı kurulmasını içeriyor.

            Proje Tanımlama Dokümanına göre projenin vaat ettiği somut gerçekleşmeler ise şu    şekilde olacak:

            -Yöresel ürünlerin ürün deseni geliştirilecek,

            -Ürünlerin fiyat politikası belirlenecek,

            -Markalaşma stratejisi geliştirilecek,

            -Pazarlama, dağıtım ve uluslararası pazarlara giriş stratejileri geliştirilecek,

            -Kars OSB içinde bu amaçla tahsis edilen binaya Küme Geliştirme Merkezi ile Kalite Kontrol ve AR-GE laboratuvarı kurulacak,

            -Bu akredite laboratuvarda yapılan kalite kontrolleri ile yöresel süt ürünlerinin dış pazarlarda pay sahibi olmaları sağlanacak,

            - Küme Geliştirme Merkezi ile Süt Ürünleri Sektörünün ulusal ve uluslararası ağlarına erişimi kolaylaşacak.

            -Yörede imal edilen ürünlerin uluslararası  gıda yönetmeliklerine uygunluğu denetlenecek,

            -Bu birimlerde çalışmak üzere Uluslararası ve yerel uzmanlardan oluşan Teknik Destek Ekibi kurulacak,

            -Avrupa Birliğindeki benzer kümeler ile işbirliği ve ortaklıklar sağlanacaktır.

Proje Nasıl Yönetilecek ve Yürütülecek

            Projenin nasıl yönetileceği ve/veya yürütüleceği konusu da Proje Tanımlama Doküman içinde yoruma yer vermeyecek kadar açıkça yer alıyor. Buna göre projenin geliştirilmesi ve yürütülmesinde aşağıda belirtilen  4 farklı kurulun görev alması               öneriliyor.

            1. Yönlendirme Komitesi: Projenin vizyon ve stratejilerinin belirlenmesinde,  proje çıktılarının ulusal programlara entegrasyonunun sağlanmasında  ve yerel/bölgesel ihtiyaçların proje faaliyetlerine yansıtılmasında görev alacak bu komite, merkezi (İlgili Bakanlıklar, DPT, TUBİTAK, KOSGEB vb) ve yerel (Valilikler, Üniversiteler, ilgili meslek kuruluşları vb) kuruluşlardan oluşuyor.

            2. Proje Koordinasyon ve Yönetim Birimi:  Kars valiliği AB Bürosu kapsamında kurulacak olan  bu birimde bir direktör ve en az iki Valilik  Proje Ofisi uzmanının yer alması öngörülüyor

            3. Bölgesel Kümelenme Komitesi: Kamu, özel sektör, sivil toplum  ve  üniversitelerin üst düzey temsilcilerinden oluşacak. Bu komite, küme iş planlarının incelenmesi ve onaylanmasından sorumlu olacak

            4. Teknik Destek Ekibi: Biri Uluslararası baş teknik danışman, biri uluslararası kıdemli uzman, ikisi yerel daha az kıdemli uzman Küme Geliştirme merkezinde; yine Valilik tarafından görevlendirilecek iki uzman da laboratuarda görev yapacak.

            Bu kurulların yanı sıra özellikle sektörel düzeyde kümelenme konusundaki deneyimleri nedeniyle Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP)'ından faydalanılması da projede yer alıyor.

            Bu Sürece Nasıl Gelindi?

            - Kars Valiliği, hazırlamış olduğu projeleri çağrının kapanış tarihi olan 16 Ocak 2009'dan önce Sanayi ve Ticaret Bakanlığı'ndaki ilgili birime sundu.

            - Kars'ın  projeleri  dışında aynı birime 530 proje daha sunuldu. Projelerin toplam bütçesi 1.7 milyon Avroyu buluyordu.

            -"Proje Teklif Çağrısı Rehberi"nde gösterilen "ön seçim kriterleri" dikkate alınarak incelenen 532 başvurudan 67'si ilk etapta elendi.

            - Ön eleme sürecini takip eden aşamada, toplam 465 adet proje önerisi, "Bağımsız Değerlendiriciler" tarafından, Proje Teklif Çağrısı Rehberi"nde yer alan kriterlere göre incelendi.

            - Bu arada Bakanlığın internet sitesinde BROP'a ilişkin bölümde sonuçların Mart 2009 sonunda açıklanacağı ilan edildiği halde bu açıklama ancak Temmuz 2009'da yapılabildi.

            - Buna göre Ana listede 25, rezerv listede 10, proje havuzunda ise 12 proje önerisi yer alıyordu. Ana listedeki herhangi bir projenin uygulanmaması durumunda proje düşecek, onun yerine rezerv listeden proje çıkacaktı.

            - Kars Valiliğince bu konuda şu ana değin herhangi bir basın açıklaması yapılmadı. Gazetemiz de bu konudan dolaylı olarak haberdar oldu.

            Proje Ne Durumda?

            - Sözü edilen proje, aslında tamamı 7 sahifelik bir Proje Tanımlama Dokümanından ibaret. Bu dokümanın arkasında 9 adet de eki bulunmakta.

            - Yani elde henüz detaylı  bir proje yok.

            - Bunu hazırlayacak bir ekip de henüz oluşturulmamış.

            - Dolayısı ile proje bütçesinin güncellenmesi ve revize edilmesinden söz etmek de şimdilik mümkün değil.

            - Şu ana kadar Vali Yardımcısı Murat Demirci başkanlığında 3 toplantı yapıldı. Bu toplantıların sonuçlarına ilişkin bir açıklama yapılmadı.

            - Bu konuda daha geniş bilgi,  Kars Valisi Ahmet Kara ile yaptığımız röportajda yer almaktadır. ( Vali Kara ile yaptığımız röportaj yarın gazemizde...)

Bundan Sonra Ne Olacak?

            Diğer illerdeki proje ekiplerinden öğrendiğimize göre tahminen:

            - Proje ekibi oluşturulacak

            - Proje tanımlama dokümanına sadık kalınarak metni detaylı olarak yazılacak

            - Proje bütçesi güncellenecek (Büyük olasılıkla artış talep edilecek)

            - Program otoritesi tarafından verilen eğitimler (ihale ve diğer uygulama eğitimleri) devam edecek vs.

            Hüryurt Ne Yapmak İstiyor?

            Hüryurt, bu konuya bir haber olmanın ötesinde,  bir memleket meselesi seviyesinde önem atfediyor ve konuyla ilgili tüm kesimlerin potansiyel katkılarını  eksiksiz olarak aktarmak istiyor.

            BROP NEDİR?

            BROP yani Bölgesel Rekabet Edebilirlik Operasyonel Programı, hakkında fikir sahibi olabilmek için öncelikle BROP'un da içinde olduğu IPA'dan bahsetmek gerekir.

            IPA (Instrument for Pre-Accession) yani Katılım Öncesi Mali Yardım Aracı, Avrupa Komisyonun 2007-2013 yılları arasında aday ülkelere yapacağı mali yardımların çerçevesini belirlemek üzere oluşturduğu yeni programın adıdır. Bu programla AB'ne aday (Türkiye, Hırvatistan ve Makedonya) ve potansiyel aday (Arnavutluk, Bosna Hersek, Sırbistan, Karadağ ve Kosova) ülkelere sağlanan tüm katılım öncesi mali yardımlar tek bir çerçevede toplanmıştır.

            IPA kapsamında verilen mali yardımların amacı, aday ve potansiyel aday ülkeleri üyelikle birlikte devreye girecek olan yapısal fon uygulamalarına hazırlamak ve dolayısıyla bu ülkelerin Avrupa Birliği üyeliğine hazırlanmalarına destek olmaktır.

            2007-2013 döneminde uygulamada olacak Katılım Öncesi Mali Yardım Aracı-IPA kapsamında, Sanayi ve Ticaret Bakanlığınca Bölgesel Rekabet Edebilirlik Operasyonel Programı, Çevre ve Orman Bakanlığınca Çevre Operasyonel Programı, Ulaştırma Bakanlığınca Ulaştırma Operasyonel Programı, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca İnsan Kaynaklarının Geliştirilmesi Operasyonel Programı, Tarım ve Köy İşleri Bakanlığı tarafından da Kırsal Kalkınma Operasyonel Programı hazırlanmış bulunmaktadır.

            Bölgesel Rekabet Edebilirlik Operasyonel Programı kapsamında yapılan yardımın amacı Avrupa Birliği ekonomisine yakınsamasını teminen Türk ekonomisinin rekabet edebilirliğinin arttırılması ve bölgesel sosyo-ekonomik farklılıkların azaltılmasıdır. Bu hedeflere ulaşmak amacıyla Bölgesel Rekabet Edebilirlik Operasyonel Proğramı kaynaklarını, proğramın etkisinin ve katkısının en yüksek düzeyde olacağı belirli sayıdaki sektör, bölge ve önceliklere yoğunlaştırmaktadır. Proğram, sektörel olarak imalat sanayi ve turizm sektöründe faaliyet gösteren küçük ve orta ölçekli isletmeler, bilgi toplumu, araştırma geliştirme ve inovasyona yoğunlasacaktır. Diğer taraftan Proğram coğrafi olarak kişi başına düşen milli geliri Türkiye ortalamasının % 75'inin altında kalan bölgelere odaklanmaktadır.