Türkiye Gazeteciler Konfederasyonu Genel Başkanı Kolaylı, "Ülkemiz için vazgeçilmez bir kamu görevini yerine getiren medya kuruluşlarımız, olağanüstü zor günler yaşamakta ve hatta “hayatiyet sorunu” ile karşı karşıya bulunmaktadır. Yerel medya kuruluşlarımız kapanmanın eşiğindedir" dedi.

Anadolu basınının can çekiştiğini ifade eden TGK Genel Başkanı Kolaylı, yerel basının mevcut durumu ve sorunları ile çözüm önerilerini özetle şöyle sıraladı;

-RESMİ İLAN ALAN GAZETE SAYISI

Basın İlan Kurumu (BİK) Mevzuatı çerçevesinde resmi ilan ve reklam alan 1.089 gazetenin, yerel olanlarının 646 tanesi kurum şubesi bulunan yerlerde, 397 tanesi valilik görev alanında yayın yapmaktadır. 10 bölgesel gazetenin yanı sıra 36 adet yaygın gazete mevcuttur.

- İSTİHDAM

Bu gazetelerin asgari kadrolarında halen 8 bin 683-i fikir işçisi olmak üzere dağıtım, baskı, büro işçileri ile birlikte 15 binden fazla kişi istihdam edilmektedir.

-YEREL BASIN BATMA TEHLİKE SINIRINI GEÇMEK ÜZERE

Basınımızın bağışıklık sistemi çökmüş durumdadır. Her an hayatiyeti sona erebilir.

Ülkemizin içinde bulunduğu ekonomik sıkıntılar basın sektöründe iki-üç misli daha fazla yaşanmaktadır. Şöyle ki;

1-Dünya piyasalarından Çin’in kağıt çekmesi nedeni ile 600 dolar /tonluk rakam 900 dolar/tona çıkmıştır. Döviz fiyatı ise iki misline yakın artmıştır. Diğer önemli girdiler olan boya, kalıp vd. çoğunlukla dışa bağımlıdır. Böylece girdi maliyetleri tolere edilemeyecek seviyede yükselmiştir.

2-Asgari ücrette ciddi artış meydana gelmiştir.

3-Ekonomik durgunluk nedeni ile işletmeler reklam harcamalarında kısıntıya gitmiştir. Bu da gazetelerin reklam ve satış gelirlerini olumsuz etkilemiştir.

4- 15 Temmuz hain darbe girişiminin etkisi ile resmi kurumlar,(istisna olması gereken) davet usulü alımları alışkanlık haline getirmiş ilana çıkmamaya başlamıştır. Bununla birlikte; acil alım, işlerin birleştirilmesi ya da parçalanması yöntemleri ile ilandan kaçınılmaktadır. Böylece gazeteler ilan kayıpları yaşamakla birlikte rekabet şartları daralmakta, alenilik ilkesi zedelenmektedir. Hem BİK Kanunu, hem Kamu İhale Mevzuatı’na aykırı işlem yapılmakta hem de kamu yararı ilkesi yara almaktadır.

Resmi ilanların gazetelerde yayınlanmasını yük gören anlayış giderek istisnadan yerleşik kural haline gelmektedir.

5- 15 Temmuz hain darbe girişimi sonrası radyo ve televizyonların RTÜK paylarında indirime gidilmesine karşın 2 yıla yakın resmi ilan fiyat tarifesinde artışa gidilmemiştir.

Bu süreçte BİK Genel Kurulu, zamanında aldığı tedbirlerle (sayfa sayısında azalma, satış rakamlarında düşme gibi) gazeteleri kısmen rahatlatmıştır. Ancak bu tedbirlerin yanı sıra köklü adımlara ihtiyaç olduğu muhakkaktır.

-YEREL BASIN, SİYASETİN TEMEL DİREĞİDİR

-Basınımızın Anayasa’da karşılığını bulan haber verme işlevinin yanı sıra yerel siyasetin hayata geçmesini sağlama, kamu denetimi sağlama, sivil toplumu hayata geçirme, marka üretme, yerel ekonomiyi canlandırma gibi vaz geçilmez işlevleri bulunmaktadır.

YEREL SİYASETÇİLER VE MİLLETVEKİLLERİ HERHANGİ SKANDALA KARIŞMADIKLARI SÜRECE YAYGIN BASINDA YER BULAMAZ. ANCAK, HER FAALİYETLERİ YEREL BASINDA YAYINLANIR.

Örnek vermek gerekirse; 2017 yılında Konya gazeteleri¬ne 7 m¬ilyon 759 li¬ra resm¬i i¬lan ve reklam verilmişti¬r. Öte yandan Konya Büyükşehi¬r Beledi¬ye Başkanı Tahir Akyürek hakkında yayımlanan haberleri¬n reklam eşdeğerleri¬ 30 milyon 646 bin  li¬ra ve Vali¬ Yakup Canbolat hakkında 13 milyon 710 lira olmak üzere toplam 44 milyon 356 milyon liralık reklam eşdeğeri haber yayımlanmıştır.. Aynı dönemde Büyükşehir Beledi¬ye Başkanı hakkında 9 bi¬n 204 haber yayımlanmıştır. Bu haberleri¬n  78’i bölgesel yayınlarda, 1’iKKTC’de, 1’¬i sektörel yayınlarda, 247’si yaygın gazeteler ve 8 bi¬n 887’si i¬se yerel gazetelerde yayınlanmıştır. Rakamlardan da anlaşılacağı üzere resmi ilanların kat kat fazlası reklam eşdeğerleri açısından üretilmektedir. Yerel gazetelerin ağırlığı ise ayrıca dikkat çekicidir. 2018 yılı i¬çi¬n de benzer rakamlar söz konusudur.

Görüleceği üzere yerel gazetelerimiz büyük bir katma değer üretmekte, yerel siyaset ve bürokrasinin tolumla buluşmasını sağlamaktadır.

-DEVLETİMİZ YEREL BASINA VERDİĞİ İLAN PARALARINDAN DAHA FAZLASINI VERGİ, SGK PRİMİ VD. KALEMLERLE GERİ ALMAKTADIR

Yeni¬ Ereğli¬ Gazetesi¬’ni¬n Eylül 2018’de aldığı 5 bi¬n 546 li¬rada 846 li¬ra KDV, 831 li¬ra BİK Komisyonu bulunmaktadır. Gazeteni¬n eli¬ne 4 bi¬n 714 li¬ra geçmekted¬ir. Öte yandan gazete asgari¬ 4 fi¬ki¬r i¬sç¬isi¬ çalıştırmaktadır. Bu fi¬ki¬r i¬sçi¬leri¬ i¬çi¬n 2 bi¬n 686 li¬ra SGK tahakkuk toplamı ödemektedi¬r. 3 aylık muhtasar i¬çi¬n ¬ise bi¬n 570 li-ra ödenmektedi¬r. Bu da aylık 523 li¬raya karşılık gelmektedir. Gazete eli¬ne geçen 4 bi¬n 714 li¬ralık resmi¬ i¬lan geli¬ri¬ni¬n 3 bi¬n 204 li¬rasını çalıştırdığı ¬isçi¬ler i¬çi¬n devlete geri¬ ödemekted¬ir. KDV ve BİK komi¬syonu i¬le bi¬rli¬kte bu rakam 4 b¬in 886 li¬raya ulaşmaktadır. Gazete sahi¬bi¬ni¬n eli¬nde 660 li¬ra kalmaktadır. 660 li¬ranın üzeri¬ne fi¬ki¬r i¬sçi¬leri¬ni¬n giderini¬ oluşturan 8 bi¬n 118 li¬ra ¬ ile matbaaya hi¬zmet alımı karşılığı ödediği¬ 3 bi¬n 667 li¬rayı i¬lave etmemesi¬, vergi¬ di¬li¬mi¬ne göre geli¬r vergi¬s¬ini¬ de üretmes¬i gerekmekted¬ir. 

Görüldüğü gibi devletimizin verdiği can suyu bir işletmeyi ayakta tutmakta, Anayasa’da tarif edilen bir görev icra edilmekte, katma değer ve istihdam oluşturulmaktadır.

-YERLİ VE MİLLİ YEREL BASIN  ULUSLARARASI GÜÇLERİN GÜDÜMÜNE GİRME TEHLİKESİ İLE KARŞI KARŞIYADIR

Türkiye’nin rengini tadını kokusunu sonuç olarak bu toprakların geçmişle bağını, gelecek düşünü kuşaktan kuşağa bilinçle aktaran yerel basının yok olması demek, ULUSLARARASI SERMAYE VE İDEOLOJİLERİN, BÖLÜCÜ UNSURLARIN ELİNE GEÇECEK, TÜRKİYE’NİN ZENGİNLİKLERİNİ ÖNCE AYRILIK SONRA DÜŞMANLIK HALİNE GETİRECEK GÜÇLERİN FİLİZLENMESİ ANLAMINA GELECEKTİR. SİYASETİMİZ BU YOLU TERCİH ETMEKLE BİNDİĞİ DALI KESMENİN ADIMINI ATACAKTIR.

Halen basın alanına vaziyet etmekte olduğunu düşünen, birikimden yoksun, meseleyi etraflıca ele almaktan uzak bürokratik yaklaşım, hırs ve dar görüşlülükle onarılamaz yaralar açmak üzeredir. Aynı yaklaşım sahipleri BASIN KARTLARI KONUSUNDA FİKİR İŞÇİLERİNİN 1 YILLIK ERKEN EMEKLİLİK HAKKINI GÖZ GÖRE GÖRE YEMİŞ, GÖREVLERİNİ İHMAL ETMİŞTİR.

-ACİL BEKLENTİLERİMİZ

1-Resmi ilanları yük gören bürokratik anlayışın yerine,sağduyulu yaklaşımla ülke menfaatlerinin hakim olacağı bir bakış açısı hayata geçmelidir

2-Sektörümüzde yaygınlaşmakta olan tekelci yaklaşım her şeyden önce siyaset kurumuna zarar vermektedir. Bu husus acilen gözden geçirilerek tedbir alınmalıdır.

3-Dünyanın her yerinde egemen devletler basınla aralarında irtibat kurarlar. Millilik ve yerlilik açısından bu vaz geçilmez bir stratejidir. Bu faaliyet alanı milli güvenlik, milli eğitim ve ulaştırma gibi bir  kamu hizmet alanıdır. Sistemi sağlıklı olarak işler hale getirecek yöntemler sektörle de istişare ile üretilmelidir.

4- Yazılı basın, radyo televizyonlar ile internet mecrasını bir bütün olarak ele alan, DÜZENLEME-DENETLEME-DESTEKLEME ayaklarını içeren bir sistem kurulmalıdır. Bunun için vakit geçirmeden internet yasası çıkarılmalıdır. Aksi halde şantajcı, yalancı, baskıcı kişiler mesleğimizin onuru zedelemekte, meslek mensubu olmamalarına rağmen ortalıkta dolaşmaktadır.

5- Basın için ACİL DESTEK PAKETİ çıkarılmalıdır. Pakette doğrudan desteklerin dışında Hazine, İŞKUR, KOSGEB ve kalkınma ajansları destekleri konfeksiyon değil terzi usulü hazırlanmalıdır.

6- BİK Genel Kurulu’nun sağlıklı olarak çalışmalarına devam edebilmesi için Hükümet Kanadı üyeleri atanmalıdır.

7- Taslak halinde olan Yargı Reformu Paketi’nden icra ilanlarının gazetelerde yayının kaldırmayı öngören değişiklik yerine Kamu İhale Mevzuatı’ndaki gibi eşik değerler sistemi getiren ve icralardaki gri alanları şeffaflaştıran gazetelerde yayın mekanizmasına geçilmelidir.

8-Doğrudan alım, acil alım, ilandan kaçınmak için işleri birleştirme ya da ayırma gibi yöntemlerden vaz geçilmesi konusunda gerekli tedbirler alınmalıdır.

9- Basın Kartları Yönetmeliği’nin aksayan yönleri sektörün de görüşleri alınmak sureti ile giderilmelidir.

10- Bir yılı aşkın süredir basın kartı alma hakkına sahip oldukları halde alamayan meslektaşlarımızın haklarının iadesi sağlanmalıdır.