Tacettin DURMUŞ 

Dolusavakın çalıştırılmadığı zamanlarda biriken baraj suyunu istenildiği zaman deşarj etmek için kullanılan dipsavak, rezervuarda suyu belli bir seviyede tutabilmek için kullanılıyor. Geride bıraktığımız kış boyunca kar yağışının yoğun olmasının ardından, bahar ayında yüzsek kesimlerdeki karın eriyerek baraj gölünü doldurması nedeniyle baraj gövdesinin alt kısmında kurulu sistem, Kars Barajının en önemli bölümlerinden biri olarak kullanılıyor. Buradan saniyede 17 metreküp akıtılan su aynı zamanda Arpaçay Barajını beslediği gibi, Iğdır’daki Serdarabat regülatörünün de su ihtiyacını karşılıyor.

Dipsavaktan akıtılan suyun coşarak akması görenleri büyülediği için baraj gölünün tam anlamıyla bitirilmesinin ardından bölgenin bazı kısımlarının sayfiye alanı olarak kullanılması durumunda bu devasa su akışını görmek isteyecek vatandaşlar baraja akın edecek. Suyun dipsavaktan çıkışı coşkun bir şekilde metrelerce uzağa aktığı gibi çıkarttığı ses ise adeta heyecan veriyor. Hatta güneş ışıklarının suyla buluşması ise zaman zaman küçük gök kuşaklarının oluşmasını da sağlıyor.

Üte yandan yörenin tarım ve hayvancılığını şahlandıracak olan ve hali hazırda yüzde 85 oranında su tutan Kars Barajının rezervuar su kotu, 1702,55 kotuna yükselerek şu ana kadar 155 milyon m3 su depoladı. Ayrıca su tutma programı ve Iğdır Ovası sulamasına katkı sağlamak amacıyla aralıksız dipsavaktan 27 m3/s su Arpaçay Barajını beslemek üzere dereye buradan tahliye ediliyor.

Toplam rezervuar su depolama hacminin 182,07 milyon m³ olduğu Kars Barajında depolanan su ile Kars ovasında 260 bin 030 dekar, Digor ovasında ise 215 bin 750 dekar olmak üzere toplam 475 bin 780 dekar tarıma elverişli alanın cazibeli borulu sulama şebekesi ile sulanması temin edilecek. 2018 yılı fiyatları ile yıllık 92 milyon TL tarımsal fayda ve 7.241 kişiye tarımsal istihdam imkânı sağlanmasının yanı sıra 2,24 MW kurulu gücündeki santral ile yıllık 9,76 GWh/yıl enerji üretilerek ülke ekonomisine katkı sağlanacak. Kars barajında depolanan suyu belirtilen 475 bin 780 dekar alana taşıyacak iletim hattı inşaatı yüzde 80 mertebesinde fiziki gerçekleşme sağlanmış olup, yaklaşık 100 bin dekar alanın sulanmasını temin edecek Kars Barajı sulaması 1. Kısım İnşaatı devam etmektedir.

Kars Barajı, merkezi kil çekirdekli kum-çakıl dolgu tipinde, temelden yüksekliği 56 metre olup, toplam maliyeti 213 milyon TL dir. Kars Barajı, sağlayacağı tarımsal gelir ve istihdam ile bölge refahını ekonomik ve sosyal olarak kalkındıracak, tarımsal ürün çeşitliliğinin artmasında etkili olacak. Kars Barajını, sulama ve enerji amaçlarının yanı sıra, yöre halkının dinlenebileceği, istifade edebileceği maksimum su kotunun üstündeki alanların ağaçlandırılması suretiyle piknik alanlarının da oluşturulması hedeflenmektedir.