Sakarya Meydan Muharebesi’nin sağladığı siyasal kazançlardan biri de, 13 Ekim 1921’deki Kars Antlaşmasıydı. Şimdi ise bu önemli antlaşmanın imzalandığı masanın nerede olduğu bilinmiyor!

Kars Valisi Ahmet Kara’nın, daire amirleri ve basın mensuplarıyla bir araya geldiği Öğretmenevi’ndeki toplantıda Kars Antlaşmasının imzalandığı masayla ilgili soru soruldu.

Bugüne kadar eski Vali Konağı’nda bulunan masanın Kars Antlaşması’nın imzalandığı masa olduğu biliniyordu. Bunun böyle olmadığı ve konaktaki iki uzun masanın tarihi bir özellik taşımadıkları ortaya çıktı.

Burum böyle olunca da tarihi özelliğe sahip masanın nerede olduğu merak edildi. Vali Ahmet Kara konuyla ilgili olarak, “Eski Vali Konağında Kars Antlaşmasının imzalandığı masa olduğu yazılıp çiziliyordu. Ne yazık ki orada iki uzun masa var ve bunları biz incelettik onların tarihi özelliklerinin olmadığı anlaşıldı. Konuyu müze müdürüne de ilettim o da müze kayıtlarında bile böyle bir masanın olmadığını söyledi.” dedi.

 KARS ANTLAŞMASININ İMZALANDIĞI MASANIN YERİN BİLEN VARSA YARDIMCI OLSUN

Vali Kara ayrıca, Kars Antlaşmasının imzalandığı masanın yerin bilen varsa yardımcı olmasını istediklerini de vurgulayarak, basın mensuplarından da konuyla ilgili destek istedi.

Bugüne kadar eski Vali Konağında olduğunu bilin fakat öyle olmadığı gerçeğiyle karşı karşıya kalan gazeteciler bugünden sonra bu tarihi masanın nerede olduğunu bilenleri araştırmakla meşgul olacağı benziyor.

KARS ANTLAŞMASI

Doğuda daha önce Mart 1921’de yapılan ve Moskova Antlaşması’yla düzenlenen ilişkilerin genişletilerek, Kafkas Devletlerini kapsaması, Doğu sınırımızın da kesinleşmesini sağlayan antlaşma olması açısından önemlidir.

Kars’ta 13 Ekim 1921’de imzalanan antlaşmaya Ermenistan, Azerbaycan, Gürcistan ve Sovyet Rusya temsilcileri de imza koymuştur.

MADDELERİ ŞUNLARDIR:

1. Osmanlı Devleti ile Çarlık Rusyası arasında yapılan her türlü antlaşma geçersiz sayılacak ancak Moskova Antlaşması geçerliliğini sürdürecektir.

2. Taraflar “Türkiye” ifadesi ile son Osmanlı Mebusan Meclisi’nde kabul edilen Misak-ı Milli’nin kapsadığı toprakların anlaşılacağını kabul edeceklerdir.

3. Ankara Hükümeti; Gürcistan, Ermenistan ve Azerbaycanla ilişkili olup yeni yönetimlerce geçersiz sayılan antlaşmaları geçersiz sayıp tanımayacağını taahhüt edecektir.

4. Türkiye’nin kuzeyde Sarp köyünden başlayarak güneye uzanan doğu sınırları taraf devletlerce kabul edilecektir.

5. Batum ve çevresi, o bölgede yaşayan müslüman halkın kültürel ve dinsel haklarının saklı kalması şartı ile Gürcistan’a bırakılacaktır.

6. Ankara Hükümeti ve Gürcistan, ortak sınır bölgeleri halklarının karma bir komisyonca gümrük, güvenlik ve sağlık işleri alanlarında konulacak öncelikli yasalara uymaları koşuluyla, sınır geçişlerinin kolaylaştırılmasını sağlayacaklardır.

7. Gürcistan, Karadeniz’e kıyısı olan bir devlet olarak, Moskova Antlaşması’nda belirtilen Boğazlara ilişkin rejimin düzenlenmesine ilişkin esasları kabul edecektir.

8. Türkiye ve Gürcistan, sınır bölgelerinde yaşayan halklardan olup Gürcü yada Türk uyruğundan çıkmak isteyenlerin, mal ve paralarıyla birlikte bir ülkeden diğerine geçişlerini kabul edeceklerdir.

9. Türkiye ve Gürcistan, içlerinden birinin öteki ülke topraklarında oturan uyrukları için “En çok gözetilen ulus” statüsü uygulayacaklardır.

10. Nahçivan’ın statüsünün belirlenmesine ilişkin yapılacak her türlük antlaşmadat Türkiye’ninü tarafr olmasınık öngörene Moskovar Antlaşmasıg hükmüe aynenç geçerlie olacaktır.