Kars neredir bilir misiniz ?

Kars ; Doğu Anadolu'nun sınır şehirlerinden birisidir. Yurdumuzun kalkanı olan Kars Kalesi’ni ihtişamıyla bağrında yaşatan bir şehirdir. Yurdumuzun en yüksek ve en soğuk bölgesinde salkım salkım çam ağaçlarıyla donanmış Sarıkamış ormanları ; binlerce Anadolu gencinin, şehadet mertebesine yükselmesine sebep olan ve mübarek makberlerini sinesinde saklayan Allahuekber Dağları, her tarafı şehit kanlarıyla sulanmış hala o günleri anarcasına terennüm eden toprakları eşsiz değerleri ve benzersiz güzellikleri bulunan, Anadolu’yu bize yurt yapan 46 tabya ile anılan bir şehirdir.

Gelip görünüz ki bu tabyalar kaderlerine terk edilmiş, her gün biraz daha yok olmaya yüz tutmuş durumdadır. Kars’ta 46 tabyanın yerini gösterecek hiçbir kurum ve kuruluş olmadığı gibi bilgiden yoksundur. Kars’ı tanıtacak ne bir kitapçık nede “alan kılavuzu” bulunmamaktadır.

Çanakkale’de 19 tabyayı 695 alan kılavuzları tanıtırken Kars’ta 46 tabyayı bırakın tanıtmayı, yerini gösterecek bir fert bulamazsınız.

Şahsım acizane 45 yılda gözlemleyip yazdığım 320 sayfalık “Kars Tabyalar Kitabı”nı bastıramadım. Çanakkale’de OPET petrol firması birkaç tabyayı çok güzel restore ettirerek Çanakkale Savaşı’nın bu sesiz tanıklarına ayrı bir güzellik kattı. Ben de OPET yetkililerine bir mail göndererek hiç olmazsa bir tanesini restore ediniz dedim ; ama ne cevap geldi ne de ilgilenildi.

Şimdi okuduğum bir haberde Valimiz sayın Türker Öksüz Kars’ta bir tabyayı “Peynir Müzesi” yapmak için çalışmalar başlattı. Kendisine buradan teşekkürü bir borç bilirim. Sayın Valimden Bir ricam var. Yanlışın neresinden dönülürse kârdır. Yapılan tabyanın ismi “Süvari Tabya” değil “DERE Tabya”dır. Burası için yapılacak olan tanıtım levhasın da lütfen Dere Tabya ismini kullanınız.

Sizlerde takdir edersiniz ki bu tabyada ve o kapılardan ne at rahatça girer nede binlerce atı içerisinde barındırır. Kars Çayı’na yakın olmasından dolayı Dere Tabya olarak isimlendirilmiştir. Burası bir zamanlar “Buzhane” idi. Kışın Kars Çayı’ndan kırılan buzlar burada depo edilir yazın gazoz imalatçıları tarafından gazoz kasalarında buzlar soğutma görevini görmekte idi. Daha sonra 90’lı yılların başına kadar briket fabrikası olarak kullanıldı. 2005 yıllarında belediyemiz tarafından park yapıldı ve bir şelale eklendi.

Süvari Tabya şimdiki Hükümet Konağımızın bulunduğu yerdir. Yaşı 60 ve üzeri olan her Karslı bilir ki burada atlar için yapılmış çok sayıda ahır vardı. En iyisi de Aygır deposu idi. Askeri koğuşlar ise Milli Eğitim Müdürlüğü’nün bulunduğu yerde masa - sıra yapım atölyesinin bulunduğu yerde askeri koğuş bulunmakta idi ve söküldü. Burada şimdi Aile ve Sosyal Politikalar Müdürlüğü binası yapıldı.

1855 Kars Zaferi’nin en önemli tanıkları olan Kars Tabyalarının krokisini 1853’te Kars Komutanı Mehmet Vasıf Paşa çizerek Ceride-i Havadis’te yayınlanan plan da Dere Tabya’nın konumu görülmektedir.

Yıldırım ÖZTÜRKKAN

Mavi işaretlediğim Kars Çayı’dır, kıyısında ki tabya DERE Tabya’dır. Şimdiki Kazım Karabekir Köprüsü’nün yeri bile bellidir. Süvari Tabya günümüzdeki Vilayet Konağı’nın yerinde idi.