Atatürk’ün Kars’a gelişinin 86. yıldönümü yarın düzenlenecek olan törenlerle kutlanacak. Saat 10.30’da Hükümet konağı önündeki Atatürk anıtına çelenk konulacak ardından da TCDD Gar binasında törenler devam edecek.

Törenler öncesinde bir açıklama yapan Kars Kültür ve Sanat Derneği Başkanı Araştırmacı-Yazar ve fotoğrafçı Vedat Akçayöz, Atatürk’ün 6 Ekim 1924 yılında eşi Latife Hanım ile birlikte Kars’a gelişi sırasında ziyaret ettiği tarihi mekanların palaketlendirilmesi için 10 yıldır mücadele ettiğini fakat bugüne kadar bir netice alamadıklarını söyledi.

Atatürk’ün o tarihlerde Kars’ı ziyareti sırasında 8 tarihi mekanı ziyaret etiğine dikkat çeken Akçayöz, bu mekanların “Atatürk bu binada konakladı” veya “Atatürk bu binayı ziyaret etti” şeklinde pirinç levhalar asılmasını istedi.

Akçayöz, dönemin Vali Yardımcılarından Elif Nur Bozkurt Tandoğan’a 7 yıl önce İl Kültür Müdürlüğü aracılığı ile verdiği teklif havada kalırken, ikinci girişimini yıllar sonra yeniden sürdürdü. Bu defa da Kars eski Valisi Mehmet Ufuk Erden’e konulu iletti. Vali Erden de 4 binanın plaketlendilmesi için araştırma yaptı ve Müze Müdürlüğü’ne de bu binaları doğruluklarına dair teyit ettirdi. Kültür Müdürlüğü’nde de bugüne kadar bir ses çıkmadı. Atatürk’ün Kars’a gelişiyle ilgili düzenlenen her tören öncesinde mücadelesini sürdüren Akçayöz, yarın ki tören öncesinde de konuyu gündeme getirdi.

Akçayöz, plaket verilmesi gereken 8 tarihi mekanı ise şu şekilde sıraladı:

1-ESKİ VALİ KONAĞI: Mülkiyeti Hazineye ait olan ve 19.yy Baltık mimarisi tarzının seçkin örneklerindendir. Bina Cenub-i Garbi Kafkas Hükümeti Cumhuriyeti’nin (18 Ocak-13 Nisan 1919) kurultay ve hükümet binası olarak kullanılmıştır. Ayrıca Kars’ın son kurtuluşunda Kazım Karabekir Paşa’nın karargah binası olmuştur. (30.10.1920-13 Ekim 1921 tarihli Kars Antlaşması burada imzalanmıştır. Atatürk’ün 6 Ekim 1924’te eşleri Latife Hanım ile birlikte burada ağırlanmıştır.

2 -CUMHURBAŞKANI EVİ: Bu bina 19.yüzyılın sonlarına doğru yapılmıştır. Baltık mimari tarzında yapılmıştır. Bina 1948 yılı sonuna kadar Cenub-i Garbi Kafkas Hükümeti Cumhuriyeti’nin 18 Ocak – 13 Nisan 1919)Reisi Cihangiroğlu İbrahim Bey’in (1874-1948) özel ikametgahı olarak kullanılmıştır. Kars’a bina Erzurum Kültür ve Tabiat Varlıkları Koruma Kurulunun 23.06.1988 tarih ve 88 sayılı kararı ile koruma altına alınmıştır.

3- ESKİ BELEDİYE HİZMET BİNASI: Bu bina da 19.yy’ın sonlarına doğru yapılmıştır. Baltık Mimari tarzında yapılmış olup daha önce belediye hizmet binası olarak kullanılmış ve Atatürk 6 Ekim 1924’te Kars’a geldiğinde ziyaret etmiştir. Kars Merkez Yusuf Paşa Mahallesi’nde mülkiyeti hazineye aittir.

4- TİCARET VE SANAYİ ODASI BİNASI: 19 yy’ın sonlarına doğru Batık Mimarisi tarzında yapılmıştır. Mülkiyeti Sanayi ve Ticaret Bakanlığı’na bağlıdır. Şu anda Ticaret ve Sanayi Odası Hizmet Binası olarak kullanılmaktadır.

5- TÜRK OCAĞI: Eskiden Atatürk Caddesi üzerinde bulanan ve şu anda olmayan bina ve eskiden tekel deposu olarak kullanılmaktaydı.

6- DEFTERDARLIK BİNASI: Şu anda defterdarlık binası olarak kullanılan daha önce de eski belediye hizmet binası olarak hizmet vermişti.

7 –GARNİZON KOMUTANLIĞI: Kars Kalesi’nin arkasında Dereiçi mevkiinde bulunan dekanlık binası olarak kullanılan bina Garnizon Komutanlığı olarak kullanıldı.

8- NUMUNE OKULU (KARS LİSESİ) : Kars Lisesi ve şu anda Kars Emniyet Müdürlüğü olarak hizmet veren bina.

Akçayöz, “Atatürk, Laife Hanım Kars’tan ayrılırken, bir türkü bütün Kars’ta yankılar yapıyordu: Hoş gelişler ola ey meymenetli Paşa / Askerin milletin devletinle bin yaşa / Serfiraz ettin bu kademleri mesut eyledin Kars’a gelmeyi / Hoş gelişlerin bu görüşlerin tebrik eyleriz, tebrik eyleriz / Cephede mitralyöz ayna gibi parlıyor. / Şarkistan Türkleri Sancak elde bekliyor. / Marş ileri, dönmez geri Türk’ün askeri, Türkün askeri. / Sağdan sola, Soldan sağa alda bayrağı düşman üstüne. Atatürk 7 Ekim 1924 günü Başbakan İsmet Paşa’ya çektiği şifreli telgrafta Kars gezisi hakkında izlenimlerini duyurdu. Bu uzun telgrafın bazı bölümleri ise şöyleydi: “Kars’ta bütün halk köylerden arabaları ile gelen çiftçiler ve Garnizon aileleri tarafından pek samimi tezahüratta bulunuldu. Kars Vilayeti kazaları Ardahan Vilayeti, daveti ve Arz-ı tazimat için Kars’a hususi heyetler göndermişlerdir. Bütün serhad vilayetlerimizi görmeye vaktim müsait olduğuna pek mütessirim. Kars’ta hükümet Ticaret Odası, Belediye Halk Fırkası, Türk Ocağı ve Kız Mektebini ziyaret etti. Sureti umumiye de gördüklerinden memnunum. Bilhassa Türk Ocağı’nda keşif bir gençlik pek ziyade hassasiyet gösterdi.”