Atatürk’ün 1924 yılında yaptığı Karadeniz ve Doğu Anadolu gezisi Sarıkamış ve Kars’ı da kapsıyordu. Yanında eşi Latif Hanım, yakın arkadaşlarından Salih (Bozok), Hamdullah Subhi (Tanrıöver), Kılıçhane Rauf (Benli), Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreteri Tefik (Bıyıklıoğlu), Muhafız Birliği Komutanı İsmail Hakkı (Tekçe), Başyaver Rusuhi Beyler ve yaverleri olduğu halde, 4 Ekim 1924 günü Erzurum’dan Sarıkamış’a gelen Atatürk, o günü ve ertesi günü Sarıkamış’ta geçirdi. Sarıkamış’ta iken Türk Ocağı’nı ziyaret etti ve Hamdullah Subhi (Tanrıöver) burada uzun bir konuşma yaparak, genç Türkiye Cumhuriyeti’nin milli kültür politikası üzerinde durdu. Sarıkamışlı gençler, Atatürk ve diğer konuklara bir öğle yemeği verdiler ve yemekte heyecanlı konuşmalar yaptılar. Akşam üzeri Sarıkamış’ta Atatürk’ün onuruna bir temsil verildi. Temsilden sonra yöresel oyunlar oynandı.           

6 Ekim 1924 Salı sabahı Atatürk ve konukları trenle Kars’a hareket ettiler. Yol boyunca ve istasyonlarda halk bayraklarla Gazi’yi karşılamaya çıkıyor, coşkun gösteri lerle kendisini uğurluyorlardı. Tren öğleye doğru Kars istasyonuna ulaştı. İstasyondan ikametlerine tahsis olunan Türk Ocağı’na ait binaya kadar yollara halılar döşenmiş, halk ve öğrenciler yolun iki yanına dizilmişti. Süslü arabalar, atlılar ve yöresel giyimleriyle halk istasyonu doldurmuştu. Karsılar, büyük kurtarıcıyı coşkuyla karşılıyor, adım başı kurbanlar kesiyorlardı.

Atatürk Türk Ocağı’nda kısa bir süre dinlendikten sonra Hükümet Konağına geldi. Burada Kağızman ve Ardahan’dan gelen özel heyetlerle bir süre görüştü. Halk kendisine okul ve yol taleplerini iletti. Daha sona Belediye’ye geçildi. Kars’ın ihtiyaçları ve yapılan işler konusunda ilgililerden bilgi aldı. Bir süre önce meydana gelen yer sarsıntısı, Kars ve çevresinde geniş zararlar vermişti. Atatürk, devlet yardımının en kısa zamanda Kars’a ulaşacağını ve bundan emin olmalarını söyledi. Daha sonra komutanlığı ziyaret etti. Sıra okullara gelmişti. Kars Numune Okulu’na geldiği zaman genç bir öğrenci Cumhuriyetin faziletleri hakkında ateşli bir konuşma yaptı. Atatürk buradan Kız Okulu’na geçti. Burada öğretmenlerin, onuruna verdiği çayda bulundu. Bu sırada çevre şehir ve kasabalardan heyetler gel-meye devam ediyordu. Akşam olmuştu ki Atatürk Kars Türk Ocağı’nı şereflendirdi. Gençler  o geceye mahsus zengin bir prog- ram hazırlamışlardı. Önce, konuşmalar oldu, şiirler okundu. Kars’ın kurtuluşu ile ilgili bir temsil verildi. Gecenin en büyük sürprizi ise “Hoşgelişler ola” türküsü ile birlikte oynanan oyun olmuştu. Kız ve erkek oyuncular hem oynuyor, hem de türküyü hep bir ağızdan söylüyorlardı. Bu sırada salon alkıştan inliyordu. Atatürk ve Latife Hanım birkaç kere yerlerinden kalkarak gençleri selamladılar ve buradan ayrıldılar.

Türk Ocağı’ndaki program iki saat kadar sürmüştü. Atatürk, programdan sonra saat 21’de doğruca istasyona geldi. Kars istasyonu tıklım tıklımdı. Gençler, ellerinde meşalelerle yol boyunca dizilmişlerdi. “Yaşa!... Büyük gazimiz, yolun açık olsun” sesleri dalga dalga yayılıyordu. Atatürk, Latife Hanım ve diğer konuklar alkışlar arasında trene bindiler ve Kars’tan ayrılarak Sarıkamış’a hareket ettiler. Atatürk Kars’tan ayrılırken bir türkü bütün Kars’ta yankılanıyordu:

“Hoş gelişler ola Mustafa Kemal Paşa

Askerin, milletin, devletinle çok yaşa...”

Atatürk, ertesi gün (7 Ekim 1924) Kars gezisini ve burası için emirlerini,                                bir  telgrafla İsmet Paşa’ya şöyle bildiriyordu:

“Başvekil İsmet Paşa Hazretlerine,

6.10.340 (6 Ekim 1924) sabahı, trenle Sarıkamış’tan Kars’a gittik. Kars’ta bütün halk, köylerden arabaları ve azıkları ile gelen çiftçiler ve garnizon aileleri tarafından, pek samimi tezahüratta bulunuldu.

Kars Vilayeti kazaları ve (Oltu ile Olur ve Şenkaya’yı da içine alan) Ardahan Vilayeti, davet ve arz-ı tazimat için Kars’a hususi heyetler göndermişlerdi. Bütün serhad vilayetlerimizi görmeye vakdin müsait olmadığına pek müteessirim.

Kars’ta Hükümet, Ticaret Odası, Belediye, Halk Fırkası, Türk Ocağı ve Kız Mektebini ziyaret ettim. Sureti umumiyede gördüklerimden memnunum. Bilhassa Türk Ocağı’nda keşif bir geçlik pek ziyade hassasiyet gösterdi ve Latife Hanımefendiyi Ankara’da yakında yapılacak olan, Türk Ocakları Kongresi için, ‘Türk Ocağı Kars Şubesi Mümessili’ seçtiklerini arz ile, kendilerine memnuniyetle kabul ettirdiler.

93/1878 Savaş tazminatı yerine, Rus Çarlığına bırakılan ve 40 yıl düşmanlar elinde kalıp, 1915’te Rus ordusunun, 1918’de Ermenilerin kırgınına uğrayıp, 1919-1920’de yine Ermeni mezalimine sahne olmuşken, 30 Ekim 1920’de Yeni Türiye’mizin ilk askeri zaferiyle kurtularak Anavatana yeniden iltihak etmiş olmalarından ve vaziyeti hususiyetleri dolayısıyla Hükümetçe bu havaliye fazla alaka göstermek icap etmektedir. Her yerden ziyade buralarda müdrik, hassas, müteşebbüs ve mahallinde ihtiyaç ve icabatını takdir ve tatmine muktedir bir idare makinesi tesisine lüzum vardır.  Bu gün 7.10.340, Sarıkamış’ta kalarak,… yarın 8.10.340, Erzurum’a hareket edeceğim, Efendim.

(7.10.334 - 7 Ekim 1924)