Kars’ı bugüne getiren hiç şüphesiz milyonlarca şehidimizdir. Vücutlarını siper etmişler ve Anadolu’ya geçit vermemişlerdir.

İşte bu durumu gösteren öyle şeyler var ki bugün ayakta kalabildiği kadarıyla o günleri bizlere hatırlatmaktadır.

Bunlar, şanlı tarihimizin bir parçası olan tabya ve koruganlardır. Tabyalar konusunda olan bilgiler tabyaların yapıldığı dönemdeki gözlemcilerin ve subayların hatıraları ve arşiv belgeleri ile sınırlıdır.

Ben de işte bu bilgiler ışığında, âcizane yazmaya çalıştım.

Hatalarım elbette ki olacaktır. Ama bu daha bir başlangıç ve yazdıklarım, Kars’ta geçmiş tarihimizde bilinmeyene bir ışık olacağına inanmaktayım.

Çünkü Kars şehri tabyaları ile abideleşen ve ünlenen bir şehir olacaktır.

Tarihe tanıklık eden tabyalardan günümüze çok az sayıda ulaşmıştır. Ancak yazılı kaynaklardan ve görsel kalıntılar onların mevcudiyetini ispatlar niteliktedir.

Tarih, burada toprağa ve taşa sinmiş durumda ve en eski yerleşim yerlerini bu topraklarda barındırıyor. Uzun zaman ayakta kalan ve savaşla yaşayan bir şehir olmasından dolayı, elliye yakın tabya Kars tarihinden gelip geçmiştir.

Bu topraklar, şu an bile onların acı hatıralarını terennüm etmektedir. Yaşamım boyunca ben bunu hissettim, herhalde ölene kadar da bu böyle devam edecektir.

Şimdiye kadar bir şey yapılmamışsa da en azından bundan sonra bu kalıntıları taş yığını dahi olsalar korumalı, gelecek nesillere aktarmalıyız.

Düşünebiliyor musunuz, 16090 m2’yi ihata edecek, en az beş metre yüksekliğinde bir duvar, bir o kadar çukur ve toprak yığını kazıp yapacaksınız! Ondan sonra da aç ve susuz savaşacaksınız! 

Evinizin önüne bir metrelik bir çukur kazıp, sırtınızda taş taşırsanız, insan gücü ve emeğinin ne kadar kıymetli olduğunu anlarsınız. " Bir milletin tarihi; Şehitlerin kanıyla, sanatkârların teriyle, âlimlerin ilmi ile yazılır." “Şehit dedelerinden habersiz olanlar milli kimliklerini de kaybeder.” İşte sözün özü budur. 

Kars tabyaları ile ilgili 320 sayfa bir kitap yazdım bu kitabımı tabyalara emeği geçmiş ve bu topraklarda şehit olmuş vefakâr insanlara ithaf ediyorum. Çünkü tek bir gerçek var; o da bu bölgedeki şehitlerin çoktan unutulmuş olmasıdır.

Şehit torunları dedelerini çoktan unutmuş. Bu bölgeleri ziyaret edip, bir Fatiha dahi okumamaktadır.

Gördükleri toprak sütrelere basit bir mevzi veya toprak yığınıymış gibi bakıp geçmekteler, oysa orada sayılarla ifade edilemeyecek kadar çok şehit bulunmaktadır.

Hiç düşündünüz mü bu kadar şehit nerede!

Nerede bu mezarlar ve bunları kim, nerede ve nasıl hatırlıyor?

Kars ilinde binlerce şehit yatıyor. Onların adına ne bir mezar taşı, ne de bir iz var…  Hepsine Allah’tan rahmet diliyorum.

Onlar, sayısız savaşların adsız kahramanlarıdır,  yeryüzünün birçok yerinde toprağın bağrında mezar taşları dahi olmadan yatıyorlar. Akıllara durgunluk verecek savaşların kahramanlarına ait abideler, ancak gönüllere dikilip yaşatılabilir.

“Perdeyi araladığınızda, Güneşi esirgemiyorsa gökyüzü, o güzel günlerin bedelini ödeyen şehitler vardır.” 

Öylemi Kars Elin de 

Çığ kopar Kar selinde 

Bir Milyon Şehit yatar 

Mübarek Kars Elinde 

Şıpka kahramanı Süleyman Hüsnü Paşa şehitlerimiz için şöyle demiştir :

“Şehitlere, menkıbelerine layık kabirler yapmak için zaman olsaydı, imkân olsaydı, bu hamaset (kahramanlık) önünde insan mevcudiyeti, sanatkârıyla, heykeltıraşı ile ressamı ile aciz ve biçare kalırdı. Bunu ruhumuzda, irfanımızda hissederek, aciz şühedayı Ensal-i atiye nin (gelecek nesillerin) vefasına ve vicdanına tevdi ederek, üzerlerine birer avuç toprak serptik.”                              

İşte Kars Tabyaları, şehitlerimizin gönlümdeki anıtlarıydı ve bunları koruyup yaşatabilirsem ne mutlu bana… 

Yıldırım ÖZTÜRKKAN