Azerbaycan Kars Başkonsolosluğu’nda düzenlenen anma etkinliği öncesi şehitler için bir dakikalık saygı duruşunda bulunuldu. Program sırasında hazırlanan belgesel filmde, 19 Ocak’ı 20 Ocak’a bağlayan gece Bakü sokaklarında yaşanan insanlık dışı katliamdan görüntüler katılımcılara izletildi.
Anma etkiliği sırasında konuşan Azerbaycan Kars Başkonsolosu Ayhan Süleymanov, o dönem yaşanan katliamı, katliam öncesi ve sonrası siyasi gelişmeleri anlattı.
20 OCAK KARA YANVAR
Azerbaycan’ın Başkenti Bakü’de 20 yıl önce yaşanan Rus saldırısının yıl dönümünün “Kara Yanvar” olarak adlandırıldığına dikkat çeken Süleymanov, “Ermeniler, 1988 yılında kendiler ininde yaşadığı Dağlık Karabağ’ı Ermenistan’a birleştirmek istediler. Sovyet Cumhuriyeti Başkanlığı ile birlikte yavaş yavaş Dağlık Karabağ’da milletlerarası problemler çıkarmaya başladılar. Daha sonra da buna Azerbaycan halkı tepki vermeye başladı. Dağlık Karabağ’da o zaman Tophane büyük bir ormanlık alan vardı. Ermeniler bu ormanları sökmeye başladı. Millet de daha da tepki vermeye başladı ve meydanlara döküldü. Bu nedenle Sovyet Cumhuriyeti, Azerbaycan halkının uyanışından endişe etmeye başladı ve yatıştırmak için de türlü bahaneler üretti. Oysa Azerbaycan halkı yasal olanı talep ediyordu ve Dağlık Karabağ’ın Ermenistan’a asla birleşmemesi için meydanlara akın etmişti. Sovyet Hükümetine Azerbaycan halkının bu şekilde tepki göstermesi Sovyet hükümetini korkuya düşürmüştü ve endişelenmişti. Bu durum iki sene devam etti. Azerbaycan halkı, silahsız meydanlara taşmaya başladı ve günden güne bu sayı artmaya başladı. 20 Ocak Olaylarından önce güya Azerbaycan halkı başka milletlere karşı çatışmalara başlamıştı. Güya başka milletlerin Azerbaycan’dan kovulmaya çalışıldığı söylendi. Hal bu ki bunların hepsi yalandı ve bu bahaneyi oluşturmaya çalışıyorlardı” dedi.
KGB AJANLARI, KIYAFET DEĞİŞTİRİP AZERİLERİN İÇERİSİNE GİRDİ
Rusların Azererbaycan elbiseleri giyerek kargaşa çıkartıp Rus ve Ermenileri evlerinden çıkarttıklarını da belirten Süleymanov, bunun suçunu da Azerilere yüklediğini söyledi.
Dönemin Sovyet Lideri Mihail Gorbacov’un o dönem Azerilerin kan döktüğü yönünde açıklamalar da yaptığına dikkat çeken Süleymanov, “Daha sonra edindiğimiz bilgilere göre o dönem KGB Ajanları, Azerbaycanlı kıyafetleri giyip Azerilere benzeyerek Ermenilerin ve Rusların evlerine girmeye başladılar. Birkaç Rus’u ve Ermeni’yi evlerinden çıkardılar. Bu olayları Azerbaycan milletinin yaptığı izlenimi verdiler. Aslında bunu KGB Ajanları yapmıştı. Bu olaylar, Ocak ayının 15’inde daha da şiddetlenmeye başladı. Rus devlet adamları da bilerek Bakü’de yaşayan Ermenilere karşı hareketleri daha da hızlanmaya başladı. Ermeniler, kendi oluşturduğu bahanelere göre Sovyet Hükümeti başta Gorbaçov olmak üzere bunlara yasal hak verdi. Bakü’ye Sovyet Ordusu’nun gitmesi kararı verildi ve burada yaşayan diğer milletleri özellikle de Ermenileri, Azerbaycan milliyetçilerinin elinden kurtarmak adına güya bu olayı gerçekleştirdiler. Ocak ayının 19’unda Sovyet Devleti’nin başkanı Mihail Gorbachov bir yasa çıkardı. Güya Azerbaycan’da kan dökülüyor ve Azerbaycan halkı diğer milletleri öldürüyor ve orada Sovyet Hükümeti dağılmak üzere ve yeniden yapılanmak adına bir karar çıkardı. Ocak ayının 19’undan 20’sine geçen gece Azerbaycan Bakü şehrine Sovyet Ordusu yerleşmeye başladı.” diye konuştu.
VAHŞİ ORDU KIZIL ORDU
Aralarında Ermenilerinde bulunduğu Rus ordusunun 19 Ocak’ı 20 Ocak’a bağlayan gece 60 bin kişilik askerle Bakü’ye girdiğin de kaydeden Süleymanov daha sonra şöyle konuştu. “Rus Ordusu, Sovyet Devleti zamanında Vahşi Ordu adı altında olan bir orduydu. Bu ordu içerisinde özellikle Ermeniler de vardı. Gelen askerlerin, subayların çoğunluğu Ermeniydi. Ruslar güya Bakü’de 110 ateş noktası olduğu yalanıyla bu bölgelerin yıkılması gerektiği söylemişlerdi. Fakat o meydanlardaki insanların hiçbirinde silah yoktu ve ordular Bakü’de onlarca silahsız insanı katlettiler. Meydanlarda olan insanlar da Sovyet Ordusu’nun kendilerine ateş açacağına inanmamış ve ordularda rahat bir şekilde toplanmışlardı. Ama Rus ordusu şehre girerek vahşicesine insanları katletmeye başladı. Sadece meydanlarda olan insanları da değil, evlerdeki, arabalarında ilerleyen insanları da katlettiler.
147 SİLAHSIZ VATANDAŞIMIZ VAHŞİCESİNE KATLEDİLDİ 744 KİŞİ DE YARALANDI
“Sonuç itibariyle 147 silahsız vatandaşımız vahşicesine katledildi, 744 vatandaşımız ise ağır yaralandı ve 841 suçsuz vatandaş da tutuklandı. Üç gün boyunca Rusların vahşi ordusu ne istiyorsa onu elde ediyordu ve istediği gibi Bakü’de at oynatıyordu. Hatta son araştırmalara göre ölüleri ve yaralıları hastanelere taşımak için görevlendirilen ambulanslara bile ateş açıldı. Olaylarla hiç alakası olmayan insanlar da öldürüldü. Bu olaylarla birlikte ekonomide de büyük ölçüde zarar meydana geldi. Bu olaylar acılı günlerdir ama bu olaylar Azerbaycan milletinde kendine güven hissiyatını uyandırmış ve daha da artırmıştır. Sovyet Hükümeti’nin dağılmasının büyük sebeplerinden biri de Azerbaycan halkının dimdik duruşudur. Bu çok acılı bir gün olsa da milletimiz için gurur verici bir gündür. O dönem Azerbaycan Devleti’nin başında olan Komünist Partisi’nin rehberleri cesaretsiz davranarak kaçıp ortadan yok olmuştur. Bu olaylar birkaç sene değerlendirilmedi.
MİLLİ LİDER HAYDAR ALİYEV FAKTÖRÜ
Azerbaycan halkının milli lideri Haydar Aliyev 20 Ocak Olayları’ndan bir gün sonra Moskova’da yaşadığı Azerbaycan Cumhuriyeti’nin Rusya’daki Büyük elçiliğine geldi. Mihail Gorbaçov’u itham etti ve Komünist Partisi’nden istifa etti. Azerbaycan’a geri dönüşünden sonra ise olayları araştırdı. Suçlusunu cezalandırılmaya başlandı. Bu olayların baş suçlusu Mihail Gorbaçov’dur. Çünkü o zaman Gorbaçov’un talimatıyla ordular, Azerbaycan’a girerek katliam yaptılar. Teessüfler olsun ki Mihail Gorbaçov, hala özgür bir şekilde yaşamaya devam ediyor.
KARSLILAR KATLİAMI KINADI
Mikhail Gorbaçov’un elleri Azerbaycan halkının kanına bulaşmıştır. Rusların Bakü’de yaptığı bu katliamlar Kars şehrinde de kınandı ve Kars halkı meydanlara toplanarak bu katliamı lanetledi ve suçlularının cezalandırılmasını istediler. Bu durum bizlere gurur verdi. O zamanlar biz bu olayları bilmiyorduk. Çünkü bizim o dönemlerde basınla ilişkilerimiz tamamen kesilmişti. Alfa Gurubu diye bir gurup, tarafından televizyonlarımız, radyolarımız ve gazetelerimiz bile tamamen tahrip edilmişti. Biz her şeyden habersizdik. Yine de Türk vatandaşları tarafından bu olayın kınanması bizler için gurur verici bir olaydır. 20 Ocak Olayları hakkında birçok anlatılacak. Bu günün kederli bir gün olduğu doğru ama Azerbaycan halkının bağımsızlık kazanmasının temelini oluşturan olaylar bunlardır. Bugün de Azerbaycan’da bizim bilim adamlarımız 20 Ocak Olayları’nı değerlendirirken bu günün acı olduğu kadar şerefli bir gün olduğunu da söylerler. O dönem 7 milyon nüfusu olan Azerbaycan, Sovyetler gibi dünyada gücü olan bir güç karşısında silahsız bir şekilde dimdik durdu. Şehitler versek de, büyük acılar yaşasak da kendi bağımsızlığımızı kazandık. Bütün Türk Dünyası’nın şehitlerine Allah’tan rahmet diliyoruz, çünkü bu devletleri ayakta tutmak adına o şehitlerimiz can verdi ve bizler de şehitlerimizle gurur duyuyoruz.”
Anma programına Vali Yardımcısı Faruk Ekiz, Belediye Başkan Yardımcısı H.Yusuf Durmuş, İl Jandarma Alay Komutanı Kurmay Albay, Murat Koçyiğit, Emniyet Müdür Yardımcısı Ahmet Aydemir, AK Parti İl Başkanı yardımcısı Şakir Yurdakoş, STK temsilcileri ve Karslılar katıldı.