Kars ticaret ve Sanayi Odası (KTSO) Başkanı Fahri Ötegen, Kars Şeker Fabrikasının özelleştirilmesi halinde kent ekonomisinde büyük çöküntü yaşanacağına dikkat çekerek, bu özelleştirmenin önüne geçilmesi gerektiğini belirtti.

Ötegen, “Ülke genelinde toplam 25 şeker fabrikasını, bu fabrikaları tamamlayan 8 yan fabrikayı, 1 araştırma enstitüsünü bünyesinde barındıran ve iktisadi devlet teşekkülü niteliğindeki Türkiye Şeker Fabrikaları A.Ş.’nin (Türkşeker) özelleştirilme ısrarı yaklaşık 14-15 seneden beri sürmektedir. İlk olarak 2000’de Özelleştirme Yüksek Kurulu (ÖYK) tarafından özelleştirme kapsamına alınan Türkşeker, günümüze dek birçok kez özelleştirme programına dahil edilmekle birlikte açılan karşı davaların sonucunda Danıştay’ın iptal kararlarıyla devlet idaresinde kalmaya devam etmiştir. Fakat ÖYK, 2011’de aldığı kararla Türkşeker’in özelleştirilmesi sürecinin 31.12.2014’e kadar tamamlanmasına karar vermiştir. 2014’ün sonuna yaklaştığımız bu günlerde ülkemizdeki devlete ait şeker fabrikalarının özelleştirilmesi tekrar gündeme gelmiş ve ilgili ihale sürecinin de hızlandırılmasıyla birlikte özelleştirme kararı kamuoyunda tartışılmaya başlanmıştır.” dedi.

Ötegen daha sonra şu tespitlerde bulundu:

“Sözleşmeli üretim yöntemiyle elde edilen pancardan şeker üreten ve ülkemizdeki pancar üretiminin yaklaşık %55’ini elinde bulunduran Türkşeker; halen 10.000’in üstünde çalışana sahip olmakla beraber 2013-14 kampanya döneminde 85.700 çiftçiye ekim yaptırmış, yaklaşık 9 milyon ton şeker pancarı işlemiş ve 1,3 milyon ton şeker üretmiştir.Sadece ülkenin şeker ihtiyacının önemli bir bölümünü karşılamakla kalmayan ve uzun yıllardır kırsaldaki yoksulluğun azaltılmasına, çiftçi gelirlerinin artmasına ve yan ürünleriyle hayvancılık sektörüne olumlu katkılar yapan Türkşeker, ülkemizin pancar şekeri üretiminde dünyada 6. sırada olmasını sağlamış ve şekerde dışa bağımlılığın önüne geçmiştir.Türkşeker; taşımacılık, tarım alet ve makineleri, gübre ve ilaç sektörlerine de doğrudan destek vermekte ve ülkede her yıl toplamda yaklaşık 3 milyar TL’lik önemli bir ekonomi yaratmaktadır.Ülke ekonomisine ciddi katkılar sağlayan Türkşeker; uzun yıllardan beri süregelen özelleştirme söylentileri, pancar üretimine getirilen kota ve nişasta bazlı yapay tatlandırıcılarının devlet eliyle üretiminin artırılması nedeniyle giderek kan kaybetmektedir. 2004’te 300 bin çiftçiye üretim yaptıran Türkşeker, son on yılda pancar üretimini az da olsa artırmış olmasına rağmen bugün sadece 85 bin çiftçiye üretim yaptırır hale gelmiştir. Pancar üretimiyle uğraşan çiftçi sayısının azalmasında pancara yeterince devlet desteğinin verilmeyişi, şeker sektörü politikaları ve yüksek mazot ve gübre fiyatları da etkili olmuştur. Örneğin nişasta bazlı şeker kotasının %50 oranında artırılması, pancar şekeri üretimini 120 bin ton azaltmakta veekonomiye maliyeti 300 milyon TL olmaktadır. Bu gelişmelerin paralelinde on yıl önce sektörde %70 paya sahip olan Türkşeker’in giderek güç kaybetmesi, kırsaldaki nüfusu da ekonomik olarak zor durumda bırakmaktadır.”

“Türkşeker, özellikle Doğu Anadolu’da bahsedilen katkılarından çok daha fazla anlamlar ifade etmektedir.” diyen Ötegen konuşmasını şöyle sürdürdü:

“Kamuya ait şeker fabrikalarının 3’te 1’i Doğu Anadolu’da bulunmakta ve bu fabrikalar ekonomik olarak geride bulunan bölge insanına uzun yıllardan beri nefes aldırmaktadır. Doğu Anadolu’daki 8 fabrikadan biri de 1993’te faaliyete geçen ve halen 250’ye yakın memur ve işçi çalıştıran ilimizdeki Kars Şeker Fabrikası’dır. Son yıllarda Türkşeker’in yaşadığı sorunlar Kars’taki şeker pancarı tarımını da olumsuz olarak etkilemektedir. İlimizde 2011-12 döneminde 633 çiftçi 1.171 hektarda ekim yaparken, 2013-14 döneminde sadece 204 çiftçi 270 hektarlık alanda ekim yapmış ve üretim neredeyse durma noktasına gelmiştir. Kampanya süresi 2013-14’te10 güne kadar inmiş, 2014-15 döneminde ise pancar ekimi yetersiz olduğundan Kars Şeker Fabrikası’nda bu yıl üretim durmuştur. İlimizde halen kamuya ait tek sanayi tesisi konumunda bulunan şeker fabrikasının özelleştirilmesi demek kapatılması anlamına gelecektir. Bu konuya emsal teşkil eden en iyi örnek 1995’te özelleştirilen Kars Et Kombinası’dır. İlgili yıl 422 bin $ gibi sembolik bir fiyata satılan kombina, toprak ve konut rantına kurban gitmiş ve hayvancılık faaliyetlerinin çok önemli bir yer tuttuğu Kars ekonomisinin can damarlarından biri kesilmiştir.Türkşeker’e ait 25 şeker fabrikasının özelleştirilmesi de, verimli faaliyet gösteren ve düşük üretim maliyetlerine sahip 5-6 fabrika haricinde sabit yatırım tutarları toplamda 3 milyar $’a ulaşan 20’ye yakın fabrikada üretimin durdurulması ve milyonlarca insanın ekonomik olarak doğrudan zarar görmesi anlamına gelecektir. Tarıma dayalı diğer sektörlere göre ortaya konulan katma değer bakımından ciddi bir üstünlüğe sahip olan şeker sektörü, özelleştirmeler sonucunda giderek küçülecek ve Türkiye şeker ithalatçısı konumuna gelebilecektir. Bu bağlamda şeker fabrikasında üretimin durdurulması Kars’ta da binlerce kişiyi doğrudan etkileyecek ve il ekonomisini sekteye uğratacaktır.”

Kars Ticaret ve Sanayi Odası olarak Kars Şeker Fabrikası özelinde tüm şeker fabrikalarının özelleştirilmesine karşı olduklarını da kaydeden Ötegen şöyle konuştu:

“Bu noktada Doğu Anadolu’daki pancar tarımına destek sağlanmasına ve ekim alanlarının yaygınlaştırılmasına yönelik tarım politikalarının hayata geçirilmesi gerekirken; bu fabrikaları özelleştirip üretimin durdurulmasına neden olmak ve binlerce insanın ekmeğiyle oynamak bölge ekonomisine vurulmuş en büyük darbedir. Biz Kars Ticaret ve Sanayi Odası olarak Kars Şeker Fabrikası özelinde tüm şeker fabrikalarının özelleştirilmesine karşı olmakla birlikte ilimizdeki sivil toplum kuruluşlarını ve bugüne dek bu konuda özelleştirme karşıtı ciddi girişimlerde bulunmayan ilimiz milletvekillerini de süreci engellemeye yönelik çalışmaları için göreve çağırıyoruz. Fakat eğer özelleştirme ısrarı devam edecekse de Kars Şeker Fabrikası’nda üretimin devam ettirilmesine ve üretimin artırılmasına yönelik tedbirlerin alınması gerekmektedir. Bu paralelde fabrikanın ilimizdeki üreticilerin, fabrika çalışanlarının ve girişimci sermaye sahiplerinin bir araya gelmesiyle kurulabilecek ortak bir şirkete uygun şartlarda devredilip üretimin devamlılığı sağlanmalıdır veya kiralama yoluna gidilmelidir ve fabrikaya kilit vurulmasının önüne geçilmelidir. Kars’ın karasal iklimine en uygun tarım bitkilerinden biri olan şeker pancarının yok olmaması için tüm Kars halkını duyarlı olmaya çağırıyoruz ve ulusal şeker sektörünün 3-5 çok uluslu şirketin tekeline bırakılamayacak kadar önem taşıdığını da tekrar hatırlatmak istiyoruz.”