Geçtiğimiz hafta sizlere “Trafik kazalarından doğan tazminatlar” üzerine paylaşımda bulunmuştum ve bu haftanın konusunu da “İşçilik Alacakları” olarak belirlemiştim. 25 Ekim 2017 tarihinde İş Mahkemeleri Kanunu’nda yapılan değişiklikler ile iş hukukundaki güncel işçilik alacaklarını paylaşıyor olacağım sizlerle.

Emek-İşgücü-Kar ilişkisine dayalı olarak ortaya çıkan İş Hukuku, işçilerimizin hak ve alacaklarını elde etmede önem arz eden bir hukuk alanıdır. Umuyorum ki bu haftaki yazım çok sayıda işçiye ulaşır ve hak ve alacaklarımızı talep ederken nelere dikkat etmemiz gerektiği konusunda yardımcı olur. Temel olarak sizlerle işten çıkarılan bir işçinin işvereninden hangi alacaklarını talep edebileceğini paylaşacağım.

Ilk olarak Kıdem tazminatı ile başlamak istiyorum. Kıdem tazminatı bir işçinin her bir yıllık çalışmasının karşılığı olarak bir aylık ücreti oranında tazminat isteme hakkını ifade eder. Kıdem tazminatı işçinin brüt ücreti üzerinden hesaplanır. Şöyle ki; bir işçi aylık 2000-TL maaş ile çalışmakta, 300-TL yemek parası ve 200-TL de yol parası almakta ise işçinin kıdem tazminatı 2500-TL üzerinden hesaplanır. Işçi 3yıl çalıştıktan sonra işine son verilirse işverininde 7500-TL kıdem tazminatı talep edebilir. Kıdem tazminatında zamanaşımı süresi 10 yıl iken son yapılan değişiklik ile bu süre 5 yıla indirilmiştir. Dava açmak isteyen işçilerimiz bu süreye dikkat etmelidir.

Ikinci olarak talep edebilecek alacak türümüz İhbar Tazminatıdır. Ihbar taminatı işten çıkarılmak istenen işçiye, önceden bildirim yapma yükümlülüğünün yerine getirilmemesi dolayısıyla ödenmesi gereken tazminat türüdür. Bu tazminat miktarı işçinin ne kadar süre çalışmış olduğuna bağlı olarak değişim göstermektedir. Şöyle ki; 0-6ay arası çalışan işçiye iki hafta önce, 6ay-1,5yıl arası çalışan işçiye dört hafta önce, 1,5-3yıl arası çalışan işçiye altı hafta önce, 3yılda fazla çalışan işçiye sekiz hafta önce işten çıkarılacağı bildirilmek zorundadır. Bu yükümlülüğe uymayan işveren hafta sayısına karşı gelen ücreti işçiye ödemek zorundadır. Ihbar tazminatının zamanaşımı süresi de yine 10 yıl iken son değişiklik ile 5 yıla indirilmiştir.

Bir diğer işçilik alacak türümüz Fazla mesai alacağıdır. İşveren işçiyi, rızasını almadan yasal süresinden fazla çalıştıramaz. Bir işçinin haftalık çalışma saati 45 saati aşamaz. Yıllık toplam çalışma süresi de 270 saati aşamaz. Bu saatlerin üzerinde kalan her saat için işveren işçiye normal çalışma saat ücretinin 1,5 katı fazla mesai ücreti ödemek zorundadır. Fazla mesai alacağında da 5 yıllık zamanaşımı süresi vardır.

Hafta tatili ücret alacağı da bir diğer talep edebileceğimiz alacak türüdür. Bir işçiye dinlenmesi için haftada en az 1 gün tatil verilmesi gerekmektedir. Bu tatil günü veya günleri işveren tarafından belirlenebilir. Işçiye verilen hafta tatili en az 24 saat kesintisiz olmalıdır. Işveren hafta tatili yaptırmıyor ise günlük ücretinin 2 katı bedelini işçiye vermek zorundadır. Yine zamanaşımı süremiz 5 yıldır.

Bir diğer talep edilebilecek alacak Ulusal bayram ve genel tatil ücret alacağıdır. 2429 sayılı Ulusal Bayram ve Genel Tatiller Hakkındaki Kanun’da yıllık tatil günleri belirlenmiştir. Resmi ve dini bayramlarda çalıştırılan işçi çalıştığı günlerin ücret karşılığını 2 katı ile işvereninden talep edebilir. Zamanaşımı süresi 5 yıldır.

Son olarak Yıllık ücretli izin alacağına değineceğim. Işçinin hizmet süresine göre kullanacağı yıllık izin süresi değişim göstermektedir. Şöyle ki; 1-5 yıl arası çalışan işçiye yılda 14 günden, 5-15 gün arası çalışan işçiye 20 günden, 15yıldan fazla çalışan işçiye 26 günden az yıllık izin kullandırılamaz. Ancak 18 ve daha küçük yaştaki işçiler ile 50 ve  yukarı yaştaki işçilere verilecek yıllık ücretli izin süresi yirmi günden az olamaz. Yine bu alacak için de 5 yıllık zamanaşımı öngörülmüştür.

Bu haftaki yazımın sizler için verimli olduğunu temenni ederim. Haftaya “Boşanma davalarında talep edilebilecek tazminat ve nafaka türleri” içerikli yazı ile görüşmek üzere…

Herkese İyi Haftalar Diliyorum.

Av. Ayşegül POLAT